İNŞİKAK

İnşikak, yâhud (.......) Sûresi bilâ hılâf mekkîdir.

Âyetleri - Bısri ve Şamîde yirmi üç, maadada yirmi beştir.

Kelimeleri - Yüz yedi.

Harfleri - Dört yüz kırk.

Fasılası - (.......) harfleridir.

1

Semâ inşikak ettiği

(.......) Sema inşikak ettiği: yarıldığı veya parçalandığı - Semanın inşikakı, bu âlemin tebeddülü için fevkından gelen emri ilâhînin nüzul ve tehahhuk etmek üzere Semada zuhurudur. Bunun başlangıcı, infitar, nihayeti tayy: (.......) sonra da (.......) mebdei gibi iadedir. Bu suretle inşikak bir taraftan Dünya Semasının yıkımı diğer taraftan uhra Semasının kuruluşudur. İnşikakın başlangıcı Sûre-i Furkandaki (.......) âyeti mantukunca Semanın gamâm ile yarılışı ve Melâikenin peyderpey indirilişi ve bu suretle emri ilâhînin gelmeğe başlayışı diye tefsîr olunmuşturki Sûre-i Bakarede (.......) âyeti mucebince kazai emir, bunun tamamı demektir. Gamâm, bulut veya ak bulut demek olan gamamenin cem'idirki Şıhabın beyanına göre inşikak sırasında hâdis olup içinde suhufı a'mal ile Melâike inecek olan bir dabab, ya'ni bir sis denilmiştir. Sema bidayeten bir duhan olarak yaratıldığı gibi Semanın herhangi bir tarafında ecramın birinde biemrillah vakı' olacak bir infılaktan husule gelecek bir gamâm ile de Semada bir infıtar ve işkikak vukua gelmiş olur. Netekim Semanın infıtarı ile kevakibin intişarı beraber zikrolunmuştu. Kâdî haşiyesi Şihabda derki (.......) ile tefsîr olunması İbn-i Abbastan me'sûrdur. Bu olmasaydı burada onu terk etmek evlâ olurdu. Çünkü infi'al babından inşikakın ihtiyar olunmasında kemali kudrete ve sanki şakka ihtiyac yokmuş gibi inkıyada delâlet eden bir ma'na vardır. Zeccac (.......) medlûlünce Kıyamet hevliyle inşikak edecek

demiş, bunun gamâm ile olmasına münafî olmayacağı da söylenmiştir. Hazret-i Alîden bir rivayette bu inşikakın Mecerreden olacağı da merviydir. Ba'zı âsarda «Mecerre, Semanın kapısıdır» ehli Hey'et derlerki «Mecerre» histe temeyyüz etmiyen birçok yıldızlardır (.......) Mecerrelerin seçilemiyen birçok yıldızlar mecmu'ası olduğunda eski ve yeni hey'etçilerin ittifakı var demektir. Yeni hey'etçilerin de kana'atleri budur. Ba'zı ifratçılar Mecerrelerin bir takım yıldızlar olduğunu yeni hey'etçiler yeni teleskoplarla keşf etmişlerdir zanniyle ileri geri birçok sözler söylüyorlarsa da bu yeni değildir. Şübhesizki bunların teşekkülünde câlibi dikkat bir hususiyyet vardır. Mecerreler bizim görebildiğimiz Semanın en yüksek bu'dunda bir mevkii mahsusta olduğundan oradan başlıyacak inşikakın mafevkten gelen bir inşikak demek olacağı da anlaşılır. Böyle bir infitar ile başlıyacak olan inşikak Semanın nihayet tayy ve kazai emre kadar gittikçe inkişaf eden bir takım safahatı vardırki bunlar (.......) âyetleriyle ifade olunmuştur. Burada bu inşikak safahatının mebdeinden müntehasına, ya'ni kazi emre kadar mecmuunun vaktına işaret olmak üzere (.......) her cümlede tekrar olunmayıp Semaya aid (.......) fiillerinin mecmuu bir (.......) arza aid olanlar da bir (.......) tahtinde cem olunarak iki (.......) ile zikredilmiştir.

Ya'ni Sema yarıldığı