10

Ve o kazıkların sahibi Fir'avne

(.......) Ve o evtâdın, kazıkların sahibi Fir'avne - Nasıl yaptı? Bilmezmisin? Mûsâ ve Fir'avn kıssaları da müteaddid sûrelerde geçdi. Evtâd, ma'lûm ki, vetedin cem'i olup kazıklar demektir. Kur’ân’da (.......) diye dağlara da evtad ta'bir edilmiş olduğu ma'lûmdur. Kazık, kuvvet ve sebat vesaitinden olduğu için zül'evtad vasfı da kuvvet ve sebat ifade eder. Bu ta'bir, bizim «Dünyaya kazık kakmak istiyor» ta'birimizin de menşei gibidir.

Müfessirîn bunun hakkında da bir kaç vecih söylemişlerdir. Askerinin ve kondukları yerlerde çaktıkları çadır kazıklarının çokluğu, işkencelerinin şiddeti, ve şâirin: (.......) dediği gibi kuvvetli mülk ve rical sahibi olması ma'nâlarından kinaye olduğu söylenmiştir. Katâdenin Saîd İbn-i Cübeyirden rivayetinde de o evtad, bir takım melâıb idi, onun altında onun için oynarlardı denilmiştir. Maamafih bundan bizim en açık olarak anlıyabileceğimiz ma'nâ, bu evtad Mısırda ma'ruf olan dağ gibi Ehramlara işaret olmasıdır. (.......) diyen Fir'avn bu ehramlarda sahib bulunuyor ve bunlarla Dünyaya kazık kakmak istediklerini gösteren bir emel ve kuvvet

ibraz ediyordu. Ehramların hepsi bir Fir'avne âid olmasa da her Fir'avn onlara sahib olduğu gibi Musânın Fir'avni de bütün Fir'avnlığın mümessili olarak mevzuı bahis demektir. Ehramların mahiyyeti halka fâideli bir şey değil, Fir'avınların zulumlariyle keyfleri için oynanmış melâıb demektir. Ve demek ki, bunların altında onlar için bir çok oyunlar oynanmıştır. Mısırlıların bıraktıkları ebniyei bâkıyeden evtad ile ta'bir ne kadar isabetlidir. Çünkü bunlar ehramdır ve görenin gözünde manzaraları Arza çakılmış birer kazık manzarasıdır. Hattâ Mısırlıların büyük heykellerinin aksamındaki şekli de maklub evtad şeklidir. Her kısım enli olarak başlar, başladığından ince bir uçla nihayet bulur. Fir'avne nisbeti sahih olan evtad bunlardır. Hem de muhatab için ma'huddur (.......) İşte Âd o ımadları, Semûd o kestikleri kayaları, Fir'avn bu kazıkları ile Dünyaya kazık kakmak istiyen şiddetli, kuvvetli, uzun emelli kimselerdi.