14

Fakat inanmadılar ona da devirdiler onu

(.......) fakat o eşka ve meıyyeti ve dolayısıyle o Kavim o Allah’ın Resûlünü tekzîb ettiler - Söylediklerine, o tahzîr ve inzare inanmadılar. (.......) da onu, o nâkayı devirdiler - vurup öldürdüler.

AKRIN aslı bir hayvanın ayaklarını biçip yıkarak öldürmektir (.......) Rabları da üzerlerine o günahlariyle bir demdeme ediverdi. - Hışmını bası bası verdi. Azâbını tatbık ediverdi (.......) buyurulduğu üzere bir sayha, bir recfe, bir hun azâbı yıldırımla çarpıp yere sererek hepsini kırdı geçirdi. (.......) Hem de onu müsavî yaptı - O demdemeyi, o azâbı yalnız eş şakîlerine ve bil'fiil onun meıyyetinde bulunanlara değil, Saliha îman etmiyen, sükût ve terk ile o eşkaya iştirâk etmiş bulunanların hepsini çoluğunu çocuğunu alesseviyye tatbîk etti, hepsini düpedüz kökünden helâk etti, yâhud yeri üzerlerine geçirip düzleyiverdi. Bu tesviye de evvelki tesviyenin bir mukabili demektir.

DEMDEME, beyan olunduğuna göre (.......) fı'linden mükerrerdir. Demme, tılâ etmek, ya'ni boya veya yaldız sürmek, badana yapmak, gemiyi zift ile kalafatlamak gibi bir şey'i bir şey'e sürüp sıvamaktır. Yeri düzlemek ve bir kimseye şiddetli azâb etmek, ve bir adamın başını ezmek ve halkı kırıp geçirmek ma'nâlarına gelir. Demdeme bunun mükerreri olarak katlısını yapmaktır ki, fiılde birbiri ardınca bir tekerrür ile her tarafından kaplıyacak bir ihata ve kuvvet ifade eder. (.......) denilir ki, kabri üzerine yıkıp basa basa temamen ıntıbak ettirdi demektir. Sıhahı Cevherîde der ki, (.......) ya'ni bir şey'e demdeme yaptım demek onu yere Yamadım ve sürte sürte ezdim demektir. Kamusta (.......) kavme demdeme etti, üzerlerine demdeme yaptı onları öğüttü de ihlâk etti demektir ki, mükerrer tılâ ma'nâsından me'huzdur. Kezâlik hışm-u gadab ma'nasına gelir, (.......) denilir ki, onu hışım tuttu demektir, hışm-u gadabla homurdanarak söz söylemek ma'nasına

da gelir, (.......) ona karşı gadablı gadablı gürliyerek söyledi demektir.

Müfessirîn burada başlıca mükerrer sıvama ve kabri temamen basdırma ma'nasından: günahlarını başlarına geçirip üzerlerine hışımla azâbı tatbîk etmek ve isti'sal ile helâk eylemek, kırıp geçirmek ma'nalarına tefsîr etmişler. (.......) daki (.......) zamirinin de işaret ettiğimiz vechile demdeme masdarına veya o karîne ile Arza raci' olduğunu söylemişlerdirki birisi azâbın alesseviyye hepsine ta'mîmini birisi de o demdemenin yere geçirilmek suretiyle olduğunu ve sâkin oldukları yerlerinin başlarına geçmiş düpedüz bir harâbeye çevrildiğini veya helâklariyle Arzın düzeltilmiş bulunduğunu ifade eder. Demdemeye rücuu daha zâhir ve şu zamire de muvafıktır.