ZİLZÂL

Zilzâl sûresi, Zelzele sûresi, (.......) sûresi denilen bu sûre İbn-i Abbas ve Mücahid ve Ata kavillerinde medenîdir. İtkanda buna İbn-i ebî Hâtimin ebu Sa’îdi Hudrî radıyallahü anhten tahric eylediği şu hadîs ile de istidlâl eylemiştir: Ebû Sa’îdi Hudrî radıyallahü anh demiştir ki,  nâzil olunca Ya Resûlallah dedim: Ben her halde amelimi görecek miyim? Evet buyurdu, o, büyüğe büyük; dedim, evet buyurdu; küçüğe küçük? Dedim, evet buyurdu, (.......) «vay anamın ağladığına! Dedim, sevin, ya Eba Sa’îd! Buyurdu: Çünkü hasene on misliyledir ilh... Müşarün ileyh Ebû Sa’îd ancak Medînede bulunmuş Ve Ühüdden sonra baliğ olmuş olduğu için bu rivayet bu âyetin ve dolayisiyle bu Sûrenin Medînede nüzulü rivayetlerini te'yid eylemiş olur.

Âyetleri - Kûfîde ve medenîi evvelde sekiz, bakisinde dokuzdur. Fark (.......) dir.

Fasılası - (.......) harfleridir.

Tirmizî ve Beyhekî ve gayrilerinin İbn-i Abbastan merfuan rivayet eyledikleri sahih bir hadîste (.......) Kur’ân’ın nısfına muadildir» diye, diğer bir hadîste de rub'u diye varid olmuştur. Evvelkinin vechi şöyle beyan olunmuştur: Kur’ân’ın ahkâmı Dünya ahkâmı ve Âhıret ahkâmı olmak üzere iki kısımdır. Bu Sûre de icmalen Âhıret ahkâmını müştemildir, ihracı eskal ve

hadîsi ahbar ile kariadan ziyadedir. Diğerinin vechi de: Bu Sûrenin takrir eylediği ba'se îman bir Hadîs-i şerifte rivayet olunan iymanın dörtte biridir. Tirmizînin rivayet ettiği vechile Hadîs-i şerif şöyledir: (.......) Bir kul şu dörde îman etmedikçe mü'min olmaz. Allahdan başka İlâh olmadığına ve benim Allah’ın hakk ile gönderdiği Resûlü olduğuma şehadet eyler ve mevte îman eyler ve mevtten sonra ba'se îman eyler ve kadere îman eyler.

1

Arz o sarsıntısiyle sarsıldığı

(.......) Arzın o zilzâli -zelzelesi, Yerin hareketi arz dediğimiz zangır zangır sarsıntısıdır. Zell, hareket ma'nâsı ifade ettiği için zelzele ve zilzâl onun muzaafı olarak tekerrürü ifade eder. Bilhassa izafetle ifade edilmesi Arzın mümkin olabilen bütün şiddet ve dehşetiyle sarsıntısına işarettir ki, murad Sûre-i Hacte geçtiği üzere (.......) buyurulan, Vakıada ve daha bir çok Sûrelerde (.......) gibi âyetlerde beyan ve ıhbar edilmiş olan Kıyamet zelzelesidir.