KÂRİA

Elkaria sûresi bilâ hılâf mekkîdir.

Âyetleri - Bısrî ve Şamîde sekiz, Hıcazîde on, kûfîde on birdir. Farkı birinci (.......) ile iki (.......) dir.

Fasılası - (.......) Harfleridir.

1

O karia

(.......) O karia - o çarpacak belâ, ya'ni Kıyamet. Çünkü Karia, kar'ıdan müştaktır. (.......) maddesinden karı', şiddetli bir ses çıkaracak derecede şiddetle dayanıp çarpmaktır. « (.......) = sopayı başına çaldı.» Tokmak ma'nasına mıkraa, kapı çalmak ma'nasına kar'ı bab, kılıçla çarpışmak ma'nasına (.......) bundandır. Bu suretle çarpan her şeye karia, cem'ınde kavari' denilir. Sonra dehrin başlara çarpan büyük hâdiselerine karia denilmiştir. Netekim (.......) buyurulmuştur. Kur’ân’ın inzar âyetlerine de (.......) ta'bir olunur. Bilhassa (.......) ile Elkaria da Elhakka gibi Kıyametin isimlerinden olmuştur. Ki, mebdei nefhai ûlâ, müntehası fasli kazadır. Bu tesmiyenin sebebinde de bir kaç vecih söylenmiştir:

1- Nâsın akıllarını alacak, ödlerini patlatacak olan sayhai ûlâdır (.......) buyurulduğu üzere sa'k nefhasında olacaktır (.......) buyurulması da bunu te'yid eyler.

2- Âlemin tahribi zamanında ecramı ulviyye ve süfliyyenin şiddetle çarpışacaklarından dolayıdır.

3- Karia insanları ehval ve efza' ile çarpan demektir. Bu ise Semada infitar ve inşikak, Şems-ü kamerde tekvir, kevakibde intisâr, dağlarda dekk-ü nesf, Arzda tayy-ü tebdil iledir. Bu Kelbînin kavlidir.

4- Hak düşmanlarını hızy-ü azâb ve nekâl ile çarpacağından dolayıdır ki, bu da Mukatilin kavlidir. Ba'zı muhakkıkîn demiştir ki, bu Kelbînin kavlinden evlâdır. Çünkü (.......) buyurulmuştur. Maamafih bu Sûrede gelecek beyan ile iktifa olunmak daha muvafıktır.